De strijd tegen ongekwalificeerde uitstroom was in 2002 één van de redenen om het flankerend onderwijsbeleid in Antwerpen te starten. Het urgentieplan A’REA UP bouwt verder op de realisaties, ervaringen en ambities uit het onderwijsnetwerk in Antwerpen om zo meer jongeren met een kwalificatie uit het onderwijs te laten uitstromen.
In de startnota van het algemeen onderwijsbeleid van de stad Antwerpen uit 2002 (“Van stad der scholen naar lerende stad”) werden 5 doelstellingen naar voor geschoven:
Al meer dan 2 decennia ondertussen werken de Antwerpse onderwijsverstrekkers en de stad Antwerpen gestructureerd samen vanuit het bewustzijn dat de grootstedelijke uitdagingen waar het onderwijs mee kampt voor alle betrokkenen dezelfde zijn. Verschillende acties en projecten werden doorheen de jaren opgestart en gerealiseerd om aan deze uitdagingen het hoofd te bieden, waaronder ook het wijktraject A'REA 2020 op het Kiel. Ook in de ambitienota 'Antwerpen onderwijshoofdstad 2028' of het memorandum 2018 van de Onderwijsraad Antwerpen worden gedeelde aandachtspunten en ambities geformuleerd.
Het urgentieplan A’REA UP leert uit de ambities, ervaringen en verwezenlijkingen van de afgelopen jaren en zet een volgende stap in de richting van meer kwalificaties.
Ondanks deze intensieve samenwerkingen en gedeelde ambities blijft de ongekwalificeerde uitstroom in Antwerpen dubbel zo hoog in vergelijking met Vlaanderen: ruim 22% van de leerlingen verliet in schooljaar 2017-2018 het onderwijs zonder kwalificatie.
Het duurzaam verhogen van de gekwalificeerde uitstroom in Antwerpen vraagt een ingrijpende verandering in de manier waarop we acties en samenwerkingsverbanden bekijken, invullen, inzetten en opvolgen. Dit kunnen we realiseren door het kind / de jongere centraal zetten in alles dat we doen en daarbij de vraag te stellen hoe onze acties bijdragen aan een waardevol onderwijsproces van ieder kind/jongere.
Daarnaast is het belangrijk om de verschillende omgevingen waarin een kind/jongere zich bevindt doorheen zijn of haar leerloopbaan met elkaar te verbinden. Een kind groeit op in een gezin, in de kinderopvang, op de kleuter-, lagere en secundaire school, spendeert zijn/haar vrijetijd aan vrienden en hobbies... tot het uitstroomt uit het onderwijs en de overstap maakt naar werk. In elk van deze omgevingen of contexten zijn er factoren die een invloed hebben op de leerloopbaan van een kind / jongere. En in elk van deze contexten zijn relevante acties en samenwerkingen die we kunnen overwegen.
De stad Antwerpen, de onderwijsnetten en alle partners van A'REA UP, actief in deze verschillende contexten, engageren zich om samen het kind / de jongere centraal te zetten in hun acties en daarbij verder te kijken dan alleen naar wat er zich in 'hun' eigen context afspeelt.
Om ‘verkokering’ tussen deze contexten te vermijden wordt in A'REA UP verbinding gemaakt aan de hand van 5 actieterreinen. In die actieterreinen bepalen we voor elke lopende en toekomstige actie de relatie met de instroom, doorstroom en uitstroom van kinderen en jongeren in het onderwijs en de waarde die de actie toevoegt aan het ontwikkeltraject van kinderen/jongeren, in functie van de gekwalificeerde uitstroom.
Kwaliteitsvol onderwijs maakt het verschil: sterke leerkrachten in goed functionerende teams die kunnen werken in een kwaliteitsvolle onderwijsinfrastructuur. Dit onderwijs speelt in op de sociologische realiteit en diversiteit van de Antwerpse kinderen en jongeren.
Vanuit het kind/jongere geformuleerd betekent dit:
Onderwijskwaliteit heeft betrekking op de instroom, doorstroom en uitstroom en speelt zich voornamelijk af in de schoolse context én in de context van kinderopvang als het gaat over doelgericht onderwijzen.
Door de complexiteit van ons onderwijs, de veelheid aan keuzes tijdens de onderwijscarrière en bij de overgang naar een steeds evoluerende arbeidsmarkt is het noodzakelijk dat leerlingen en hun ouders begeleid worden doorheen de onderwijsloopbaan.
Vanuit het kind/jongere geformuleerd betekent dit:
In het actieterrein ‘toekomstperspectief’ wordt gewerkt op instroom, doorstroom en uitstroom en in de verschillende contexten: school (leerplicht- en hoger onderwijs), de arbeidsmarkt, gezin en vrije tijd.
Vroegtijdig schoolverlaten is een gradueel en complex proces waarbij het kind/jongere onthecht geraakt van de school en zich begint te hechten aan significante anderen. Meestal start dit proces met occasioneel spijbelen en eindigt het in ongekwalificeerde uitstroom.
Vanuit het kind/jongere geformuleerd betekent dit:
Het actieterrein 'begeleidingsnetwerk' heeft vooral betrekking op doorstroom en uitstroom en de inzet van alle contexten op de schoolcontext.
Succesvolle onderwijsloopbanen veronderstellen een sterke link tussen werelden van de school en het gezin. In functie van de leerresultaten van leerlingen is samenwerking nodig tussen school en ouders m.b.t. de pedagogische, leer- en loopbaanondersteuning van het eigen kind.
Vanuit het kind/jongere geformuleerd betekent dit:
Het actieterrein ‘gezin en opvang’ heeft betrekking op instroom en doorstroom en op de gezinscontext en die van school en vrije tijd.
Met vrije tijd bedoelen we hier de contexten buiten school en gezin waarmee een gezin in aanraking komt: sportclub, vrijetijdsorganisatie, academie, … Deze context verschijnt op twee manieren:
1. als een context waarin kinderen en jongeren ook leren, waarin het schoolse leren verbonden worden met het leren in de vrije tijd;
2. als plaats om leerlingen te detecteren die voeling met de school (dreigen te) verliezen.
Vanuit het kind/jongere geformuleerd betekent dit:
Het actieterrein 'vrijetijdscontext' heeft betrekking op instroom, doorstroom en uitstroom en op de verschillende contexten: school, de arbeidsmarkt, gezin en vrije tijd.
Om van een 'urgentieplan' rond gekwalificeerde uitstroom te evolueren naar een stadsbrede aanpak met concrete acties, werken alle partners die zich engageren samen om inzichten uit literatuur, onderzoek en ervaring te koppelen aan gekende acties en ideeën en deze aan de realiteit en het centrale engagement af te toetsen.
Een A’REA UP-planning zal aan het einde van het schooljaar 2020-2021 beschikbaar zijn, met daarin concrete acties die vanaf de start van het schooljaar 2021-2022 kunnen uitgerold worden in het Antwerpse onderwijsveld. Voor elk van deze acties wordt systematisch monitoring, evaluatie en bijsturing voorzien op basis van vooraf bepaalde indicatoren. Want hoe meer doelgerichte en doeltreffende acties er worden toegevoegd aan de schoolloopbaan van een kind/jongere hoe groter de kans op gekwalificeerde uitstroom wordt.
Wil je graag bijdragen aan de realisatie van de A’REA UP-planning of op de hoogte blijven van dit programma?
Schrijf je in op onze nieuwsbrieven om op de hoogte te blijven van alle nieuws en activiteiten.
Schrijf je in